Yıllık İzin Uygulaması Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Yıllık Ücretli İzinle İlgili Yasal Mevzuat

4857 Sayılı İş Kanununa tabi olarak çalışanlar için “Yıllık Ücretli İzne” ilişkin hükümler kanunun 53 ila 60 maddeleri ile 60. Maddeye göre çıkarılan “Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliğinde” düzenlenmiştir.

İzne Hak Kazanma

Çalışanlar, işe başladığı tarihten itibaren deneme süresi dahil bir yıl çalışmış olmaları halinde yıllık ücretli izne hak kazanırlar.

Bir işverenin değişik işyerlerinde aralı olarak bir yıllık sürenin altında çalışanlar için ise konu hizmetler birleştirilerek toplanır ve yılı doldurması halinde izin hükümleri bu şekilde çalışanlar için de uygulanır.

Yılık Ücretli İzin Süreleri

İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi;

1. Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 (ondört) günden,
2. Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 (yirmi) günden,
3. Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 (yirmialtı) günden,

Az olamaz.

Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri yukarıda belirtilen sürelere dörder gün ilave olunarak/arttırılarak uygulanır.

Ancak 18 (onsekiz) ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 (elli) ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 (yirmi günden) az olamaz.

Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.

Yıllık ücretli izin hesabında takvim yılı değil, izne hak kazanma tarihleri itibarı ile KIDEM YILI dikkate alınarak hesaplama yapılıp uygulanmalıdır. Ör. 1. Kıdem Yıl, 5 kıdem yılı gibi..  2018 yılı, 2019 yılı izni gibi kavramlar kafa karıştırabilir.

Yol İzni

Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır.

İzin İsteme Zamanı

Yıllık ücretli izne hak kazanan işçi, izin talebini izne çıkmadan en az bir ay önceden yazılı olarak işverene bildirir. İşveren de bu talebi işi aksatmayacak şekilde sıraya koyar ve kullandırır.

İzin Defteri, Kaydı

İşveren, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir İZİN DEFTERİ / izin kayıt belgesi tutmak zorundadır.

İzin Süreleri İşgünü müdür?  İzin Süresine Hafta ve Genel Tatil Günleri İlave Olur mu?

Yukarıda belirtilen izin süreleri işgünü olup, izne süresi içinde yer alan  hafta ve genel tatil günleri izne ilave olur. Ör. Pazartesi gününden itibaren ertesi haftaya/pazartesiye kadar izin kullanan kişi 6 gün izin kullanmış sayılır. Bu haftaya genel tatil denk gelmişse o gün de izin süresinden düşülür.

İzine Hak Kazanma ve İzni Bölerek Kullanma Şekli

Esas itibarı ile yıllık izinlerin aralıksız ve bölünmeden kullanılması/kullandırılması esatır.

Ancak, yıllık ücretli izinler tarafların anlaşması ile  bir bölümü 10 günden az olmamak üzere kalan günler gün cinsinden bölünebilir. Ör. 14 günlük izin, bir bölümü 10 gün, kalan 4 gün farklı tarihlerde birer gün olarak kullanılabilir.

10.05.2017 tarihinde işe başlayan bir çalışan aralıksız çalışmışsa 10.05.2018 tarihinde Yıllık Ücretli İzne hak kazanır ve bu iznini 10.05.2019 tarihine yani ikinci yıl iznine hak kazandığı tarihe kadar kullanması gerekir.

İş Sözleşmesinin Sona Ermesi Halinde Kullanılamayan İzinler

İş sözleşmesinin herhangi bir sebeple sona ermesi halinde işçinin hak edipte kullanamadığı bütün yıllık izinler işçiye son ücret üzerinden “İZİN ÜCRETİ” olarak ödenir.

Alt İşveren / Taşeronda Çalışan İşçilerin Kıdemleri

Alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği hâlde aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretli izin süresi, aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanır. Asıl işveren, alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol etmek ve ilgili yıl içinde kullanılmasını sağlamakla, alt işveren ise altıncı fıkraya göre tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asıl işverene vermekle yükümlüdür.

İşçi, Yıllık Ücretli İzin Kullanırken Başka bir İşyerinde Çalışılabilir mi?

Çalışamaz. Yıllık izin süresi içinde başka bir işyerinde çalıştığı tespit edilirse izin ücreti işverence geri alınabilir.

İzin Kurulu, Oluşumu ve Görevleri

İşçi sayısı 100 ( yüzden) fazla olan işyerlerinde işveren veya işveren vekilini temsilen bir, işçileri temsilen iki kişi olmak üzere toplam üç kişiden oluşan izin kurulu kurulur.

Kurula işveren temsilcisi başkanlık eder. Kurulun başkanı dışında kalan işçi üyeleri ve yedekleri işyerinde varsa, işyeri sendika temsilcileri tarafından seçilir.

Sendika temsilcileri seçilmemiş işyerinde izin kurulunun işçi üyeleri ve yedekleri, o işyerindeki işçilerin yarıdan bir fazlasının katılacağı bir toplantıda açık oyla seçilir. İzin kurulu başkanı ile üye ve yedekleri işyerinde işveren tarafından ilan edilir. Asil üyelerin yokluğunda yedeklerin biri başkanın çağrısı üzerine toplantıya katılır.

1. İşçiler tarafından verilip işveren veya işveren vekili tarafından izin kuruluna iletilen izin isteklerine göre hazırlayacağı izin çizelgelerini işverenin onayına sunmak,
2. İzin çizelgelerini; işçilerin kıdemlerini, izni belirli bir dönemde kullanmak bakımından içinde bulundukları zorunluluk veya engellerini, işin aksamadan yürütülmesini ve işçi sayısını göz önünde bulundurarak hazırlamak,
3. İşçilerin yıllık izin hakları ile ilgili dilek ve şikayetlerini inceleyerek sonucunu işverene ve ilgili işçiye bildirmek,
4. Her yıl ücretli izinlerin daha yararlı geçirilebilmesi için kamplar ve geziler düzenlemek, bu konuda alınması mümkün olan tedbirleri araştırmak ve işverene tekliflerde bulunmak.

Geçici İş İlişkisi ile Çalışanların Yıllık Ücretli İzinleri

Sözleşmede aksi belirtilmediği sürece bu kanun ve yönetmelik hükümleri uygulanır.

Mevsim ve Kampanya İşlerinde Yıllık İzin Uygulaması

Mevsim ve kampanya işlerinde yıllık ücretli izin hükümleri uygulanmaz.

Ancak bu işlerde sürekli çalışanlar /  devamlı olarak çalışan işçilerin yıllık ücretli izinleri hakkında bu kanun ve yönetmelik hükümleri uygulanır.

Kısmi Süreli veya Part-time Çalışmalarda İzin Hakkı Olur mu?

Kısmi süreli çalışanların yıllık ücretli izinleri hakları mahfuz olup, bu haklar orantılı olarak kullandırılır. Ücreti de sürelere rastlayan süre kadar ödenir. Ör. Haftada bir gün çalışan işçi bir yıl sonra izne hak kazanır ve 14 günlük süre için de 2 günlük izin ücreti alarak bu iznini kullanır.

Toplu İzin Uygulaması

Yıllık ücretli İzinler, işletmelerce toplu olarak da kullandırılabilmektedir.

Toplu izin uygulanması halinde işveren veya işveren vekili, işyerinin korunması, işyerindeki araç, gereç, donatım veya makinelerin bakımı, hazırlanması, temizlenmesi veya güvenliğinin sağlanması gibi zorunlu durumlar için yeter sayıda işçiyi toplu izin dışında tutabilir.

Bu durumda olanların yıllık izinleri toplu izin döneminden önce veya sonra diledikleri tarihte verilir.

Çırak ve Stajyerlerin Yıllık İzinleri

Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere işletmelerce her yıl tatil aylarında bir ay ücretli izin verilir.

Ayrıca mazeretleri kabul edilenlere okul müdürlüğünün görüşü alınarak bir aya kadar ücretsiz izin de verilebilir. (3308 sa.Kanun)

Canpolat CERAN

Çalışma Bakanlığı

Em. İş Başmüfettişi